Κόστος ενέργειας: Αυτοεκπληρούμενη προφητεία αποτυχίας η βίαιη απολιγνιτοποίηση

Απανωτά αδιέξοδα με την υπογραφή της κυβέρνησης Ν.Δ.

Το τεράστιο κόστος, η απειλή της ανεπάρκειας τροφοδοσίας και η χειμαζόμενη από την ακραία ακρίβεια κοινωνία ανάγκασαν, τελικά, την κυβέρνηση να παραδεχτεί την αποτυχία των ενεργειακών επιλογών της, όμως η βίαιη απολιγνιτοποίηση που με ζήλο υπηρέτησε στο μεταξύ δεν... ξεγίνεται από τη μία μέρα στην άλλη.

Φυσικά είναι πιο εύκολο να κλείσεις παρά να ξανανοίξεις τις λιγνιτικές μονάδες, γι' αυτό και η απολιγνιτοποίηση έπρεπε να γίνει με σχέδιο, συντεταγμένα και σταδιακά, και όχι με “ξαφνικό θάνατο” που επέβαλε η κυβέρνηση Ν.Δ. το 2019 και εφάρμοζε πιστά μέχρι πριν από λίγες μέρες, όταν αναγκάστηκε -με διάφορους αστερίσκους και θολά σημεία, επειδή ούτε αυτό της βγαίνει σωστά και έγκαιρα- να αναθεωρήσει.

Αλλωστε, ο Κ. Μητσοτάκης δεν ανακοίνωσε τυχαία αύξηση κατά 50% της εξόρυξης λιγνίτη “για την επόμενη διετία” με στόχο “βραχυπρόθεσμη μείωση” της εξάρτησης από το φυσικό αέριο. Αφού διέλυσε τα πάντα, πώς θα επανέλθει;

Είναι εξαιρετικά δύσκολο μετά τη συστηματική απαξίωση και εγκατάλειψη της λιγνιτικής παραγωγής, επί δυόμισι χρόνια, να υπάρξει άμεσα (σ.σ.: χθες) επιπλέον δυνατότητα, οπότε εντός του 2022, ουσιαστικά του εννεάμηνου που υπολείπεται, είναι μάλλον αδύνατο να εξασφαλιστούν όλες οι αναγκαίες ποσότητες λιγνίτη, οπότε ήδη μιλάμε για του χρόνου. Αδυναμία και καθυστέρηση με τραγικές συνέπειες πρωτίστως για τους καταναλωτές, αφού, στο μεταξύ, οι τιμές ρεύματος παραμένουν εκτός ελέγχου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ οι τιμές στο ρεύμα ίπτανται, ειδικά τις τελευταίες εβδομάδες που οι ρωσικές απειλές εντείνονται, η παραγωγή λιγνιτικών μονάδων στο σύστημα κρατείται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα (π.χ. μερίδιο 3,3%, έναντι 44,3% φυσικού αερίου, με χονδρεμπορική τιμή ρεύματος στα 334,43 ευρώ/μεγαβατώρα!), μήπως και εξοικονομηθεί καύσιμο -που σήμερα δεν υπάρχει- για έκτακτες ανάγκες...

Πόσο πιο βίαιη;

Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι η παραγωγή λιγνίτη, από 25,6 εκατ. τόνους το 2019, σημείωσε κάθετη πτώση μόλις σε μια διετία, καθώς διαμορφώθηκε σε:

- 13,1 εκατ. τόνους το 2020,

- 11,8 εκατ. τόνους το 2021 (-54% από το 2019), που περίπου μεταφράζεται σε 4,9 τεραβατώρες τον χρόνο.

Αυτή κατά την κυβέρνηση είναι “δήθεν βίαιη” απολιγνιτοποίηση...

Τα νούμερα που κυκλοφόρησαν μιλούν για συνολική παραγωγή ύψους 15 εκατ. τόνων (μόνο για φέτος;), που βέβαια δεν είναι 50% αύξηση, αλλά σχεδόν 30% (με 50% αύξηση θα μιλούσαμε για 17,7 εκατ. τόνους).

Επίσης, γίνεται λόγος για 6,5 τεραβατώρες τον χρόνο από την αυξημένη συνεισφορά των λιγνιτικών, έναντι 4,9 τεραβατώρων το 2021 (ή 4,5 τεραβατώρες σήμερα;).

Για να υπάρχει μια τάξη μεγέθους σε επίπεδο αναγκών, μόνη η υπερσύγχρονη Πτολεμαΐδα 5 θα χρειάζεται για την πλήρη λειτουργία της περί τους 5,5-6 εκατ. τόνους λιγνίτη τον χρόνο.

Ξεχαρβάλωμα

Δυστυχώς, δεν μπορεί να πατήσει κανείς έναν διακόπτη και ως διά μαγείας να δουλέψουν επιπλέον ορυχεία και μονάδες εξοικονομώντας κόστη για τους καταναλωτές και μειώνοντας την εξάρτηση από τις εισαγωγές αερίου.

Από την εγκατάλειψη στην, έστω μικρή, επαναφορά υπάρχει μεγάλη απόσταση:

- Σήμερα δουλεύουν επανδρωμένα ένα στα τρία μηχανήματα (περίπου 35%).

- Τα περισσότερα στοιχεία πάγιου εξοπλισμού -που έχουν αποσβεστεί- χρειάζονται μόνο συντήρηση, άρα πρέπει να επανέλθουν συνεργεία συντήρησης.

- Για γρήγορες προπορείες μετώπων ώστε να πραγματοποιηθούν αποκαλύψεις κοιτασμάτων λιγνίτη, ειδικά στα άγονα, υπερκείμενα στρώματα, χρειάζεται ένταση εργολαβιών.

- Και, βέβαια, είναι θεμελιώδης η άμεση επαναπρόσληψη έμπειρου και εκπαιδευμένου προσωπικού της ΔΕΗ που διαθέτει και τις κατάλληλες άδειες (αδειούχοι χειριστές που έχουν δουλέψει ξανά στα ορυχεία).

...παρά τις προειδοποιήσεις...

Ο ΑΔΜΗΕ στην προηγούμενη μελέτη επάρκειας ισχύος για την περίοδο 2020-2030 (συνυπολογίζοντας εσπευσμένη απολιγνιτοποίηση έως το 2028) είχε προειδοποιήσει ότι “η απολιγνιτοποίηση του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής θα πρέπει να συμβαδίζει χρονικά με την ένταξη νέας ισχύος, καθώς, σε αντίθετη περίπτωση, παρά τη θεώρηση νέας δυναμικότητας διεθνών διασυνδέσεων, υπάρχει πιθανότητα το σύστημα παραγωγής να μην μπορεί να ικανοποιήσει επαρκώς τις αιχμές φορτίου υπό δυσμενείς συνθήκες”. Επισήμαινε δε ότι η κρισιμότερη περίοδος για την επάρκεια του συστήματος είναι τα έτη 2021-2024, οπότε και προβλεπόταν η πλήρης απόσυρση των υφιστάμενων λιγνιτικών μονάδων.

Πρόκειται για προβλέψεις που δεν είχαν καν ως εισροή την εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου στα δυσθεώρητα επίπεδα των τελευταίων μηνών (που υποκαθιστά τη φθηνότερη σήμερα λιγνιτική παραγωγή).

Εξάλλου, με βάση τις παρεκκλίσεις-εξαιρέσεις που ενέκρινε η ΡΑΕ στα τέλη Δεκεμβρίου 2021, τα μάξιμουμ όρια και ώρες λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων ήταν περιορισμένα.

...εμμονή

Είναι χαρακτηριστικό ότι η ΔΕΗ (δεδομένα-υποθέσεις για μελέτη επάρκειας ισχύος ΑΔΜΗΕ 2022-2031) σκόπευε έως τον Αύγουστο 2021 να κλείσει 7 λιγνιτικές μονάδες (Αγ. Δημητρίου 1-5, Μεγαλόπολη 4, Μελίτη)! Βέβαια, αυτό δεν έγινε αποδεκτό από τον Διαχειριστή και απεδείχθη κρίσιμη η συνεισφορά τους, αφού ήταν οι ίδιες μονάδες που ζητήθηκε (από τον ΑΔΜΗΕ) να βρίσκονται σε πλήρη ετοιμότητα ήδη από το φθινόπωρο. Θυμίζουμε ότι η Μεγαλόπολη 3, αν και παροπλισμένη από μηνών, επιστρατεύτηκε την περίοδο του παρατεταμένου καύσωνα και των πυρκαγιών του περασμένου καλοκαιριού.

Επιπλέον, η διοίκηση ΔΕΗ την περσινή άνοιξη είχε ανακοινώσει ότι η Πτολεμαΐδα 5 θα λειτουργούσε ως λιγνιτική έως το 2024, ώστε κατόπιν να μετατραπεί σε φυσικού αερίου - με επιπλέον 300 εκατ. ευρώ σε βάρος των καταναλωτών και με μειωμένη κατά το ήμισυ απόδοση.

Τώρα ο πρωθυπουργός εξαγγέλει ότι η Πτολεμαΐδα 5 θα λειτουργήσει, ως έχει, μέχρι το 2028 “και αν χρειάζεται”, θα παραμείνουν σε λειτουργία κάποιες από τις πιο σύγχρονες παλιές μονάδες της ΔΕΗ, όπως Μελίτη, Άγιος Δημήτριος 5.

πηγη